Slaapregressie 18 maanden; alle ins- en outs

Is jouw kindje anderhalf jaar en ervaar je opeens een achteruitgang in de slaap? Hold your horses, wellicht ben je in de 18 maanden slaapregressie belandt. Wellicht heb je al eerder te maken gehad met de slaapregressie van 4 maanden, de slaapregressie van 8 maanden én/of de slaapregressie van 12-15 maanden. De slaapregressie van 18 maanden is opnieuw een veelvoorkomende periode waarin de slaap van een kindje plotseling achteruit gaat. In dit artikel vertellen we je meer over deze slaapregressie van 18 maanden.

In dit artikel:

• Bestaat er een slaapregressie van 18 maanden?
• Wat veroorzaakt deze slaapregressie?
• Hoe lang duurt de slaapregressie van 18 maanden?
• Hoe ziet deze slaapregressie eruit? 
• Hoe kan ik mijn peuter door deze slaapregressie heen helpen?

Bestaat er een slaapregressie van 18 maanden?

Het antwoord is ja én nee. Er is niet echt een door de wetenschap erkende achteruitgang in slaap rond de 18 maanden. Toch merken veel ouders dat hun peuter van deze leeftijd opeens minder goed slaapt en dat de slaap dus opeens (weer) voor nieuwe uitdagingen zorgt.

Een slaapregressie is een periode waarin het vermogen om te slapen of om tot rust te komen opeens verandert in negatieve zin. Vaak is dit gekoppeld aan ontwikkelingsmijlpalen en dus ook aan mentale of fysieke vooruitgangen.

Wat veroorzaakt de slaapregressie van 18 maanden?

Bij de 18 maanden slaapregressie is er geen directe voor de hand liggende oorzaak voor deze tijdelijke achteruitgang. Dat is er wel bij de slaapregressie van 4 maanden (verandering in de slaapcycli van een baby) en die van 12-15 maanden (langzaam tijd om een dutje te laten vallen).

Toch gebeurt er ook in deze periode enorm veel. Zo ontwikkelt de grove en fijne motoriek in rap tempo, gaan veel kindjes door een groeispurt en komen in deze periode meestal de eerste kiezen en hoektanden door. Wellicht merk je ook dat je kindje steeds meer woordjes leert.

Veel ouders merken ook dat hun kindje opeens (weer) last krijgt van verlatingsangst. Rond de 8 maanden gaan veel kindjes ook door een fase van verlatingsangst en bij 18 maanden komt dit opnieuw terug. Dit komt omdat een kindje steeds meer begint te begrijpen en op deze leeftijd heel goed snapt dat jij weg kunt gaan. Veel kindjes willen het liefst alleen hun ouders om zich heen en laten dit duidelijk merken.

Sommige kindjes krijgen een broertje of zusje en moeten daaraan ook flink wennen, ook dit kan van invloed zijn op hoe jouw peuter slaapt.

Al met al is het vooral het “zelfbewustzijn” van een peuter die voor de mogelijk nieuwe slaapstruggles zorgt. Naarmate kinderen ouder worden, worden ze zich meer bewust van zichzelf. Een kindje van deze leeftijd heeft al een eigen willetje met eigen gedachten en een veelgebruikte manier voor peuters om hun onafhankelijkheid te laten merken is om weerstand te bieden tegen het slapen.

Hoe lang duurt de slaapregressie van 18 maanden?

Een veelgestelde vraag is “hoe lang duurt de slaapregressie van 18 maanden?”. Ook hier is niet een eenduidig antwoord op. Slaapregressies kunnen in lengte variëren, maar meestal zien we dat een regressie ergens tussen de 2 en 6 weken duurt. Het varieert per kindje hoe lang een slaapregressie duurt en hoe heftig een slaapregressie wordt ervaren.

Meestal zijn er pieken en dalen tijdens deze periode. Sommige dagen en nachten gaan prima en andere dagen en nachten gaan minder prima.

Wat ook belangrijk is om in gedachte te houden is dat deze slaapregressie niet exact bij de 18 maanden opspeelt. Sommige kindjes zijn een stuk jonger en andere kindjes een stuk ouder, wanneer ze door deze periode van regressie gaan.

Er zijn ook ouders die de slaapregressie van 18 maanden helemaal niet merken omdat hun kindje zich niet anders gedraagt.

Hoe ziet de slaapregressie van 18 maanden er uit?

Hoe de slaapregressie van 18 maanden eruit ziet verschilt per situatie. De slaapproblemen of slaapstruggles die voort kunnen komen uit de slaapregressie van 18 maanden verschillen dus ook. Er zijn ook ouders die verschillende slaapissues ervaren. Veelvoorkomende slaapproblemen:

Vroeg wakker worden

Als je kind een uur of langer voor de gebruikelijke wektijd wakker wordt, wordt dit gezien als vroeg wakker worden. Voordat je de slaapregressie de schuld geeft voor het vroege wakker worden van je kind, check eerst de meest voorkomende oorzaken van vroeg wakker worden om die eerst uit te sluiten:

• Omgevingsfactoren zoals licht, temperatuur of honger

Zorg ervoor dat de kamer van je kind pikdonker is, want elk licht dat de kamer binnenkomt, kan je kind een signaal geven dat het tijd is om wakker te worden. Peuters ontwikkelen pas een angst voor het donker als ze ongeveer 2 jaar oud zijn, dus is jouw kindje flink jonger dan twee jaar dan is het nog niet nodig om een nachtlampje te introduceren. Nadert jou kindje wel de twee jaar? Dan kan een nachtlampje aanschaffen een overweging zijn. Je wilt voorkomen dat je kindje angstig wordt in het donker.

Het is ook de moeite waar om de kamertemperatuur te controleren op het moment dat je kindje wakker wordt. Vaak kleden we onze kinderen voor het slapengaan aan op de temperatuur van de kamer en vergeten we dat de temperatuur ’s nachts zal dalen. Rond 5 uur ’s ochtends is meestal het koudste deel van de nacht, dus het is normaal dat baby’s en peuters op dit moment koud wakker worden als ze niet warm genoeg gekleed zijn. 

Bij peuters raden we aan om een slaapzak te gebruiken aangezien ze nog niet oud genoeg zijn om een dekentje of dekbed op te kunnen trekken als ze het koud hebben. Bovendien rolt een peuter van deze leeftijd alle kanten op waardoor het effect van een deken niet opgaat.

Als je kind vroeg wakker wordt en duidelijk honger heeft, is het ook mogelijk dat je kindje wakker wordt van de honger. Wanneer je twijfelt kan het nooit kwaad om de voeding overdag onder de loep te nemen en eventueel op te hogen.

Slaap indeling overdag

Een veelvoorkomende factor waarop kindjes op deze leeftijd vroeg wakker worden is omdat de hoeveelheid slaap niet helemaal (meer) past bij de leeftijd van het kind. Zo zien wij vaak tijdens onze slaapconsult dat een kindje nog te veel slaapt overdag waardoor er minder slaapbehoefte overblijft ‘s nachts. Dit kan vroeg wakker worden creëren. Ook veel te weinig tot geen slaap komt vaak voor op deze leeftijd. Grappig genoeg is ‘oververmoeidheid’ ook een trigger van vroeg wakker worden.

De meeste kindjes hebben rond de leeftijd van 18 maanden nog 1 dutje nodig, idealiter ergens tussen de 1.5 tot 2 uur. Het tijdstip van het dutje kan ook een rol spelen. Twijfel jij aan de routine? Wil jij weten wat onze gecertificeerde kinderslaapcoaches adviseren aan slaap rond deze leeftijd? Bekijk eens onze digitale slaapgids met voorbeeldroutines. Dit is onze bestverkochte slaapgids die al heel veel ouders en kindjes heeft geholpen aan meer (nacht)rust.

Veel ouders ervaren bij de slaapregressie van 18 maanden dat een kindje helemaal niet meer wil slapen en een dutje overdag weigert.

Wat te doen als je kindje helemaal niet slaapt?

Vervelend natuurlijk maar dit kan gebeuren. Wanneer dit gebeurd is ons advies om vooral niet te veel in paniek te raken, je peuter kan echt wel wat hebben op deze leeftijd. Leg je kindje op tijd in bed, bijvoorbeeld een uurtje eerder dan dat je normaal je peuter in bed zou liggen. Weigert je kindje de dag daarop weer het dutje? Dan kan het een idee zijn om te gaan slaaptrainen of om op andere manieren te zorgen dat je kindje toch wat slaapt. Maak een ritje in de auto of ga rond het tijdstip dat het dutje zou moeten plaatsvinden even lopen met de kinderwagen.

Wanneer je je kindje in bed ligt is het vooral belangrijk dat je je kind zelf de kans geeft om in slaap te vallen. Wanneer je je kindje te veel helpt kan er ook na de slaapregressie een slaapassociatie ontstaan waardoor jouw kindje je elke keer nodig heeft om in slaap te vallen. Ook dit is geen ramp maar kan wel veel tijd kosten en het (door)slapen zelfs in de weg gaan staan of een reden zijn van vroeg(er) wakker worden.

Bedtijd

Ervaar jij problemen rond bedtijd? Wil jouw kindje niet slapen rond bedtijd? Ook hier weer eerst de tip om te kijken naar de routine overdag. Weet je zeker dat jouw kindje moe genoeg is? Kun je ook uitsluiten dat je kindje oververmoeid is? Beiden zijn mogelijke factoren die een rol kunnen spelen in de strijd rond bedtijd.

Naarmate kinderen ouder worden, kan het langer duren voordat ze tot rust komen en klaar zijn om in slaap te vallen. Dit is niet gek. Merk je dit maar is jouw kindje zelf tevreden? Probeer je kindje dan vooral te laten. Hij valt vanzelf in slaap.

Merk je weerstand? Overweeg dan eens om het artikel over strijd rondom bedtijd te lezen. Hierin vertellen we over het belang van een consistent slaapritueel, juist ook op deze leeftijd. Veel ouders gaan er ten onrechte van uit dat de slaapproblemen te maken hebben met het feit dat hun peuter klaar is voor een peuterbed. Er zijn uitzonderingen maar vaak is de overstap van ledikant naar peuterbed NIET de oplossing. Als een kindje zich verzet in een ledikant is de kans groot dat hij zich ook verzet in een peuterbed.

We raden aan om je kind in zijn ledikant te laten zolang het veilig is om er in te blijven, hij er fysiek uitgroeit of eruit kan klimmen. Dit is meestal rond de 2.5 á 3 jaar.

De nacht

Op deze leeftijd hebben de meeste kinderen ongeveer 11/12 uur slaap nodig in de nacht. heeft je kind ongeveer tussen de 11 en 12 uur slaap nodig. Wanneer je kind ’s nachts meerdere keren wakker wordt of een keer een langere periode wakker is, kan het soms lastig zijn om te achterhalen wat de oorzaak is. 

Wordt je kind wakker omdat hij een knuffel nodig heeft om weer in slaap te vallen? Wordt er om een voeding gevraagd ’s nachts? Wordt je kind wakker en begint hij tegen zichzelf te kletsen? 

Als je kind wakker is en je hoeft niet in te grijpen, wacht dan af. Je kind zal hoogstwaarschijnlijk weer terug in slaap vallen. Als je kind van streek is en echt iets nodig heeft om weer in slaap te vallen; of het nu gaat om een voeding knuffelen, wiegen, de kans is groot dat er een slaapassociatie is ontstaan. Dit is niet erg, dit is niet raar en dit is ook niet schadelijk maar een slaapassociatie is vaak wel de reden waarom een kindje niet (door)slaapt. De enige oplossing is dan dat het nodig is om een kindje te leren om zelfstandig in slaap te vallen, zonder jouw hulp. Tijdens een slaapconsult is dit de meest gestelde vraag. Onze gecertificeerde kinderslaapcoaches geven op maat advies en kunnen jou ook helpen tijdens of rond de slaapregressie van 18 maanden.

Verlatingsangst

Veel kindjes ervaren rond de leeftijd van 18 maanden een periode van verlatingsangst. Ook wanneer een kindje voorheen zelfstandig in slaap kon vallen, kan het zijn dat dit opeens verandert.

Je kunt je kind helpen door overdag veel aandacht en fysiek contact te geven zodat hij zich overladen voelt met liefde als het tijd is om te gaan slapen.

Ook kan het spelen van spelletjes zoals verstoppertje je kind leren dat dat je bij hem terug zult komen nadat je bent verdwenen. 

Hoe kan ik mijn kind door deze slaapregressie heen helpen?

Allereerst is het belangrijk om te weten dat ook deze slaapregressie een fase is waar jij en je kindje samen door heen gaan. Hoewel het verleidelijk is om dingen aan te passen en alles te willen oplossen voor je kindje kan dit soms juist leiden tot meer slaapproblemen. Wanneer je kindje zelfstandig in slaap kan vallen zal hij deze vaardigheid echt niet opeens verloren zijn. Probeer te voorkomen dat er nieuwe slaapassociaties ontstaan die na de slaapregressie in stand blijven.

Als je kind normaal gesproken niet gewend is dat jij hem helpt om in slaap te vallen dan is ons advies om daar ook nu niet aan te beginnen.

Het beste wat je kunt doen is consistent blijven met de slaaproutine. Houd je aan de gebruikelijke routine tijdens dutjes en bedtijd als dat eerder voor jullie werkte.

Check daarnaast of de routine overdag nog past bij de leeftijd van je kindje en of de slaapomgeving aan alle eerder besproken factoren voldoet.  

Peuters willen graag meer onafhankelijkheid op deze leeftijd en komen misschien in opstand tegen hun gebruikelijke routine, dus probeer ze bij hun leeftijd passende keuzes aan te bieden, zodat ze het gevoel hebben dat ze enige autonomie hebben, in plaats van het gevoel te hebben dat alles wordt opgelegd. Je kunt bijvoorbeeld vragen met welke knuffel ze willen slapen, in welke slaapzak, wie ze naar bed brengt of welk boekje ze willen lezen. Dit kan er echt voor zorgen dat de weerstand minder wordt.