Hoe co-sleeping stap voor stap afbouwen?

We kennen het allemaal… je baby of peuter is die nacht voor de miljoenste keer wakker geworden en je bent gewoon te moe om te proberen hem in zijn eigen bed weer in slaap te krijgen, dus neem je hem bij je in bed. Je denkt dat het maar voor één nacht is, maar dan verandert die ene nacht in een week, dan in een maand, en dan kun je je plotseling niet meer herinneren wanneer je voor het laatst je bed voor jezelf had!

Als dit bekend klinkt en je wilt weten hoe je kunt stoppen met co-sleeping, dan kunnen wij je helpen.

In dit artikel:

• Wat is co-sleeping?
• Waarom slapen ouders samen met hun baby of peuter?
• Waarom zouden ouders willen stoppen met co-slapen?
• Wanneer kun je het beste stoppen met co-slapen?
• Hoe stoppen met co-slapen?

Wat is co-sleeping?

De term co-sleeping komt veel voor in ouderschapsgroepen, blogs en websites, maar kan eigenlijk verschillende dingen betekenen. In sommige gevallen verwijst co-slapen gewoon naar het delen van een kamer met je baby of peuter – waarbij ze hun eigen slaapplek hebben, gescheiden van die van jou. In de meeste gevallen verwijst co-slapen echter naar het delen van een bed met je baby of peuter, waar dit artikel zich op richt.

Waarom slapen ouders samen met hun baby of peuter?

Voor sommige ouders is samen slapen een keuze die ze bewust hebben gemaakt – het is iets wat ze leuk vinden en met hun baby of peuter willen blijven doen. Voor veel ouders is samen slapen echter niet iets waar ze voor kiezen, maar eerder een laatste redmiddel als het slaaptekort toeslaat. In feite zal meer dan 60% van de moeders uiteindelijk op de een of andere manier het bed delen om te proberen meer slaap te krijgen (1).

Waarom zouden ouders willen stoppen met co-sleeping?

Aanvankelijk kan co-sleeping een goede “oplossing” lijken voor het nachtelijk wakker worden. Dicht bij je baby of peuter zijn kan soms helpen om langer te slapen. Of als ze ’s nachts vaak wakker worden, kun je ze door samen te slapen snel voeden of kalmeren, zodat je baby weer in slaap valt zonder uit bed te komen.

Helaas is co-sleeping in de meeste gevallen niet duurzaam op lange termijn en kan het betekenen dat jij en je baby ’s nachts minder slaap krijgen. Het is ook belangrijk om op te merken dat richtlijnen voor veilig slapen het delen in bed afraden, vooral in de eerste 12 maanden, omdat dit het risico op plotselinge onverwachte wiegendood kan vergroten.

Enkele redenen waarom je misschien wilt stoppen met co-sleeping zijn:

• Je bent bezorgd om de veiligheid van je baby en hebt liever een eigen slaapruimte.
• Je krijgt ’s nachts niet genoeg herstellende slaap – ofwel omdat je niet kunt ontspannen met je baby naast je of omdat je baby te veel wakker wordt of beweegt.
• Je baby is ’s nachts tussen de slaapcycli door wakker geworden en samen slapen helpt hem niet om langere stukken te slapen.
• Co-slapen met je baby of peuter zet je relatie met je partner onder druk.
  Richtlijnen voor veilig slapen bevelen aan dat baby’s de eerste 6-12 maanden in de kamer van de ouders slapen, maar op een aparte, voor baby’s ontworpen ondergrond (2). Als je co-sleept met een baby die jonger is dan 12 maanden, raden we je aan hem zo snel mogelijk weer in zijn eigen bed te laten slapen.

Wanneer kun je het beste stoppen met samen slapen?

Na 12 maanden neemt het risico op plotselinge onverklaarde wiegendood af, zodat het minder dringend is om te stoppen met co-slapen. Als je graag samen met je peuter slaapt en jullie beiden een goede nachtrust hebben, kun je de overgang maken wanneer je er klaar voor bent. Het is echter belangrijk op te merken dat slaapassociaties na verloop van tijd sterker worden, dus hoe langer je samen slaapt, hoe meer je baby of peuter gewend raakt aan het slapen in jouw kamer en hoe moeilijker het wordt om je peuter naar zijn eigen bed te verhuizen. Als je weet dat co-slapen niet je langetermijnplan is, kun je deze overgang beter vroeger dan later aanpakken!

Ik wil nu stoppen met co-sleeping, hoe pak ik dat aan?

De meeste ouders nemen hun toevlucht tot co-slapen met hun baby of peuter omdat ze ’s nachts vaak wakker worden, dus de eerste stap is ervoor zorgen dat alles op een rijtje wordt gezet om hen de beste kans te geven zich te kalmeren, weer in slaap te vallen en ’s nachts goed te slapen in hun eigen bed.

1. Begin met het creëren van een positieve slaapomgeving.

Voor baby’s en peuters onder de 2 jaar raden we aan in een donkere kamer te slapen zonder nachtlampjes of mobieltjes om ze af te leiden.
Continu witte ruis afspelen tijdens dutjes en ’s nachts slapen kan ook helpen bij het in slaap vallen en koppelen van slaapcycli. Voor baby’s die nog niet rollen, is het belangrijk om ze in te bakeren om hun schrikreflex te onderdrukken.
Voor oudere baby’s en peuters raden we een babyslaapzak of slaapzak aan om ze ’s nachts warm te houden.
Een knuffel of doekje kan ook een nuttig hulpmiddel zijn om oudere baby’s en peuters tot rust te laten komen.

2. De timing: zorg er vervolgens voor dat ze klaar zijn om te slapen! Baby’s en peuters hebben een precies evenwicht nodig van wakker zijn en slapen overdag om ’s nachts goed te kunnen slapen. Onze digitale slaapgids met voorbeeldroutines kan helpen om ervoor te zorgen dat de dutjes precies goed zijn voor de leeftijd van je baby, wat zowel over- als ondervermoeidheid voorkomt – twee van de belangrijkste redenen waarom een baby moeilijk tot rust komt of goed slaapt in zijn eigen bed.
3. Bedtijdroutine: creëer een ontspannende bedtijdroutine die je gebruikt voor dutjes en nachtrust. Baby’s en peuters gedijen bij voorspelbaarheid, dus een consistente bedtijdroutine is een effectieve manier om hen te laten weten dat het tijd is om te slapen. Deze bedtijdroutine kan zo eenvoudig zijn als een knuffel en het zeggen van een slaapzinnetje zoals “tijd om naar bed te gaan” of het kan andere activiteiten omvatten zoals het voorlezen van een boek of het zingen van een slaapliedje.

Hoe te stoppen met samen slapen voor baby’s jonger dan 6 maanden?

Richtlijnen voor veilig slapen raden aan de eerste 6 maanden een kamer met je baby te delen, dus als je met je baby in bed hebt geslapen, begin dan met het inrichten van een eigen slaapruimte (zoals een wiegje, ledikantje of bedje) in je slaapkamer.

Laat je baby zowel bij dutjes als ’s nachts in slaap vallen door hem te wiegen, en houd hem dan 10-15 minuten in je armen tot hij in een diepe slaap valt. Laat hem met de voetjes eerst in zijn bedje zakken en blijf hem zo nodig zachtjes wiegen of kloppen in zijn bedje tot hij in slaap valt. Herhaal dit proces telkens als ze ’s nachts wakker worden.

Als je baby tussen de 3-6 maanden oud is en ’s nachts ongeveer om de 2 uur wakker wordt, heeft hij misschien de 4 maanden regressie bereikt. In dit geval zal werken aan zelfstandig in slaap vallen de sleutel zijn tot verbetering van zowel de dutjes als de nachtrust. Richt je om te beginnen op het begin van dutjes en bedtijd en dat geeft je baby de beste kans om zichzelf te kalmeren als hij ’s nachts tussen de slaapcycli door wakker wordt. Onze gecertificeerd kinderslaapcoaches kunnen je tijdens een slaapconsult of slaaptraject adviseren over verschillende methodes waaruit je kunt kiezen als je je baby wilt leren om zelfstandig in slaap te vallen.

Hoe te stoppen met samen slapen voor baby’s tussen de 6-12 maanden?

Op deze leeftijd is je baby meer afhankelijk geworden van jouw aanwezigheid om in slaap te komen, dus werken aan zelfstandig in slaap vallen is de sleutel om hem te helpen ’s nachts langer te slapen.

We raden aan de volgende stappen te doorlopen om co-sleeping af te bouwen en je baby te begeleiden zelfstandig in slaap vallen.

1. Leer je baby in zijn eigen bedje te slapen voor dutjes en ’s nachts (als zijn bedje in jouw kamer staat).

Maak je baby slaperig door hem te voeden of te wiegen, en breng hem dan naar zijn eigen bed. Herhaal dit proces telkens als ze ’s nachts wakker worden. Het belangrijkste op dit moment is dat je baby leert om in zijn eigen bed in slaap te vallen. Ze leren dat dit de ruimte is waar ze slapen, in plaats van op jou of in jouw bed.

2. Leer je baby aan het begin van alle dutjes en bedtijd om zichzelf te kalmeren terwijl hij nog in jouw kamer ligt. Dit kan door middel van de Pick up, put down methode of de chair methode, maar je kunt ook proberen het wiegen voor dutjes en bedtijd geleidelijk te verminderen. Dus wieg je baby tot hij slaperig is in plaats van helemaal in slaap te vallen, en geef hem dan de kans om zichzelf vervolgens te kalmeren en in slaap te vallen. Als je baby overstuur raakt, wieg dan om hem te kalmeren tot hij rustig is en geef hem dan nog een kans om zelf in slaap te komen. Als je baby ’s nachts wakker wordt, blijf hem dan voorlopig voeden of in slaap wiegen of gebruik een van de andere geadviseerde slaaptrainingen.

Als je baby in dit stadium ’s nachts goed slaapt en je wilt doorgaan met het delen van de kamer, dan kan dat. Als je baby ’s nachts echter nog steeds vrij vaak wakker wordt, is het misschien tijd om hem nu naar zijn eigen kamer te verhuizen, zodat hij een betere kans heeft om zichzelf te kalmeren als hij ’s nachts wakker wordt.

3. Verhuis je baby nu naar zijn eigen kamer – je kunt een paar nachten bij hem blijven om hem gerust te stellen.

Probeer de slaapomgeving zo gelijk mogelijk te houden en als je baby een fopspeen of knuffel/knuffel gebruikt, zorg er dan voor dat hij die ook bij zich heeft. Deze fase is er juist op gericht je baby te laten wennen aan het slapen in de nieuwe omgeving, dus terwijl je in hun kamer blijft, pas ook in deze ruimte weer de gekozen slaaptraining toe.

4. Ga uit de kamer van je baby en leer hem ’s nachts zelf te slapen. Als je baby wakker wordt, geef hem dan wat tijd om zichzelf te kalmeren, zolang hij blij is in zijn bedje. Als hij van streek begint te raken, ga dan naar binnen om zo nodig om troost te bieden en help hem dan weer in slaap te komen volgens hetzelfde proces als bij het begin van dutjes en bedtijd. Totdat een baby vaste voeding krijgt, is het normaal dat hij ’s nachts 1-2 keer wakker wordt voor een voeding, maar als je baby vaker wakker wordt, kan dat betekenen dat hij onder- of oververmoeid is of dat er een bepaalde associatie is om weer in slaap te vallen.

Hoe stoppen met samen slapen voor peuters tussen de 12 maanden en 2 jaar?

Als je een oudere peuter hebt die gewend is gevoed of in slaap gewiegd te worden, kun je de bovenstaande stappen volgen om hem te begeleiden naar zelfstandig in slaap vallen en het slapen in zijn eigen bed nu. Als je echter niet langer in staat bent om hem te voeden of in slaap te wiegen, kun je in plaats daarvan je aanwezigheid, aanraking en stem gebruiken om hem in zijn bed in slaap te brengen:

1. Zet een stoel naast hun bed en probeer ze bij het begin van dutjes en bedtijd door middel van aanraking en stem in slaap te krijgen. Als ze onrustig beginnen te worden, pak ze dan op en knuffel ze om ze te kalmeren tot ze rustig zijn, leg ze dan terug in bed en herhaal het proces.
2. Als je eenmaal in staat bent om ze in hun bed te laten slapen met behulp van aanraking en stem, kun je beginnen te werken aan zelfstandig in slaap vallen door je aanwezigheid geleidelijk te verminderen.
3. Zodra je peuter in staat is om zichzelf te kalmeren zonder jou in de kamer bij het begin van dutjes en bedtijd, kun je hem dan naar zijn eigen kamer verhuizen en beginnen te werken aan zelfstandig in slaap vallen in de nacht, indien nodig.

Hoe stoppen met samen slapen voor peuters ouder dan 2 jaar?

Peuters van deze leeftijd begrijpen veel meer van wat er in de wereld om hen heen gebeurt, dus communicatie is essentieel! Je wilt ze geruststellen dat de overgang naar hun eigen wieg/bed of eigen kamer een tijd is om opgewonden te zijn in plaats van bang. Het is het beste om met deze overgang te beginnen op een moment dat er geen andere grote veranderingen in het leven van je peuter zijn, zoals een verhuizing, een vakantie, het begin van een crèche of een nieuwe baby in het gezin.

Probeer ze zoveel mogelijk bij het proces te betrekken door ze nieuwe knuffel of dekbed uit te laten zoeken als ze die nog niet hebben. Misschien wil je nu ook een nachtlampje introduceren om ze gerust te stellen als ze naar bed gaan of ’s nachts wakker worden.

De 2-jaar slaapregressie kan een bijzonder moeilijke periode zijn als het gaat om verlatingsangst, slaapweigering en ’s nachts wakker worden, en het is heel gemakkelijk om in deze periode nieuwe slaapassociaties te vormen. Zelfs maar een paar nachten terugvallen op co-sleeping kan je weer terugzetten, dus consistentie is belangrijk.

Als je peuter worstelt met verlatingsangst, zou je de chair methode kunnen kiezen, aanvankelijk naast zijn bed zitten en dan om de paar dagen verder weg gaan tot je uit de kamer bent.

Het kan heel verleidelijk zijn om je peuter nu in een peuterbed te leggen, maar we raden je aan dit zo lang mogelijk uit te stellen. Eenmaal in een bed kan de nieuwigheid om er zelf uit te kunnen komen betekenen dat je peuter veel meer wakker wordt dan toen hij in een wieg of ledikant lag. Als je nu al de overgang naar een bed hebt gemaakt, breng je peuter dan elke keer dat hij eruit komt zwijgend terug naar bed. Daarmee leer je hem dat zijn gedrag niet wordt beloond met een reactie van jou.

Conclusie
Er zijn veel redenen waarom een ouder zou willen stoppen met co-sleeping, maar vaker wel dan niet is het omdat co-sleeping niet meer werkt voor hen of hun baby.

Om te stoppen met co-slapen met je baby of peuter, wil je ervoor zorgen dat alles op een rijtje staat om hem de beste kans te geven zich te kalmeren en goed te slapen in zijn eigen bed. Dit omvat het opzetten van een positieve slaapomgeving en ervoor zorgen dat de dutjes geschikt zijn voor hun leeftijd. Voor oudere baby’s of peuters betekent het ook dat ze moeten leren zelfstandig in slaap te vallen, zodat ze zichzelf weer kunnen kalmeren als ze ’s nachts wakker worden.