Het effect van chronisch slaaptekort voor kinderen én hun ouders

Slaaptipsvoorbabys voorziet kindjes én hun ouders van meer (nacht)rust en dat is niet voor niets. Wij weten dat slaap een noodzaak is en geen overbodige luxe. Dat slaap een biologische noodzaak is wordt daarnaast in allerlei wetenschappelijke onderzoeken duidelijk. In dit artikel nemen we je graag mee in het effect van chronisch slaaptekort voor baby’s en hun ouders.

“Niet slapen hoort er toch gewoon een beetje bij”

Tegenwoordig zijn er enorm veel meningen over hoe je een kindje moet opvoeden en hoe je dat absoluut niet zou moeten doen. Iedereen heeft een andere mening: Fles- of borstvoeding, wel of geen speen, routine of go with the flow, samen slapen of niet en slaaptraining of absoluut geen slaaptraining.

We krijgen allemaal goedbedoelde (vaak nutteloze) adviezen zoals “alle baby’s zijn anders” en “niet slapen hoort er toch gewoon een beetje bij”.

Geestelijke gesteldheid en lichamelijke gesteldheid

Voldoende (nacht)rust is onmisbaar. Slaap en rust zijn belangrijk voor lichaam en geest. Beide zijn belangrijk voor het energieniveau,de productiviteit en creativiteit. Zowel slaaptekort als rusteloosheid

zorgt op korte termijn voor vermoeidheid, vertraagde reactiesnelheid, prikkelbaarheid en somberheid. Uit een overzicht van meer dan 100 internationale onderzoeken, uitgevoerd in Australië, bleek dat een derde van de postnatale depressies wordt veroorzaakt doordat de moeder slaap nodig heeft. Op de lange termijn worden slaaptekort en rusteloosheid in verband gebracht met verschillende gezondheidskwalen, zoals een verhoogde bloeddruk en een hoger risico op hartfalen.

Volgens een onderzoek van Harvard verhoogt slaapgebrek de aanmaak van het stresshormoon cortisol. Dit hormoon heeft een enorm effect op de slaap van baby’s (of beter gezegd, is vaak de reden dat ze NIET slapen), maar het kan ook invloed hebben op volwassenen. Cortisol werkt als adrenaline die je centrale zenuw kan aanpassen.

Als je specifiek kijkt naar welke rol slaap speelt bij baby’s en jonge kinderen, dan is het onmogelijk om slaap niet serieus te nemen. Veel mensen denken dat onze hersenen uitstaan op het moment dat we slapen, maar niets is minder waar. De hersenen gaan aan de slag met herstel en, in het geval van jonge kinderen, ook met de
groei en ontwikkeling. Tijdens de slaap verwerken en ordenen de hersenen de gebeurtenissen en informatie van die dag.

Uit onderzoek blijkt dat structureel slaaptekort bij jonge kinderen kan zorgen voor gedragsproblemen en ongevallen. Zo verliezen kinderen overdag sneller hun concentratie en kunnen ze minder gemakkelijk dingen onthouden. Daarnaast zijn kinderen die te weinig slapen eerder prikkelbaar, lusteloos en humeuriger dan kinderen die wel
voldoende slapen.

Wanneer een kind niet slaapt, is de kans groot dat de ouders ook niet slapen. Misschien herken je het wel: niet alleen je baby is chagrijnig na een korte nacht, ook je peuter struikelt ineens meer en zelf stoot je je kop koffie om. Chronisch slaapgebrek kan grote gevolgen hebben. Wist je dat uit onderzoek blijkt dat de kans op een postnatale depressie aanzienlijk vergroot is wanneer er weinig wordt geslapen?

En er zijn nog meer onderzoeken waaruit duidelijk wordt hoe belangrijk slaap is voor jonge kinderen, hoeveel impact slaap heeft op de emotionele en lichamelijke groei bij baby’s en peuters en wat voor impact slaaptekort heeft op een gezin. Het is duidelijk: slaap en rust zijn belangrijk voor jong en oud.

Gebrek aan slaap verlaagt ook je niveau van een hormoon genaamd leptine, dat je hersenen vertelt dat je genoeg hebt gegeten, wat kan leiden tot een toename in gewicht.

Algeheel functioneren en veiligheid

Afgezien van de voor de hand liggende fysieke effecten van slaapgebrek, zoals vermoeidheid, uitputting en prikkelbaarheid; wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het vermogen om besluiten te maken en rationeel te denken ook ten nadele wordt beïnvloed wanneer je een gebrek aan slaap hebt. Niet ideaal wanneer je probeert te werken aan een carrière maar ook zeker niet wanneer je -de misschien wel belangrijkste rol van je leven- een kind moet opvoeden.

Uit verschillende onderzoeken komt daarnaast naar voren dat er veel verbanden zijn tussen slaapgebrek en dagelijkse ongelukken. In onze podcast over het belang van slaap vertelt neuroloog Steven Laureys hoe hij zelf een auto ongeluk heeft gehad als gevolg van slaaptekort.

Relatie(s)

Het is voor niemand nieuws dat slaapgebrek misschien wel de grootste tol eist op de relatie(s). Voor sommigen betekent dit dat je partner uit je bed komt, zodat je het kunt delen met je baby, die niet de hele nacht in zijn eigen bedje zal slapen. Voor anderen kan het constante ruzie of uiteindelijk scheiding betekenen, omdat jullie allebei worstelen om de fysiologische en emotionele effecten van chronisch slaaptekort het hoofd te bieden.

Wat willen we hiermee zeggen?

Allemaal leuk en aardig, die onderzoeken over slaaptekort. Het zijn ook allemaal wel open deuren die je waarschijnlijk zelf allang weet. Slaaptekort betekent in de praktijk dat je zonder reden tegen je oudere kind schreeuwt of dat er tranen over je wangen rollen wanneer je om 04:00 ‘nachts je kind opnieuw in slaap wiegt, een intens schuldgevoel omdat je denkt dat je iets verkeerd doet en/of de angst dat het nooit meer goed komt. Het is gewoon een feit dat slaapgebrek niets dan goeds brengt en je ervan weerhoudt om je beste zelf te zijn, laat staan je beste ouders, partner of werknemer.

We benaderen slaap allemaal anders. Misschien heb je al heel vroeg professioneel advies ingewonnen. Misschien ben je blij met hoe het nu gaat. Misschien ben je ervan overtuigd dat baby’s meerdere keren per nacht wakker moeten worden en misschien ervaar je het slaapgebrek helemaal niet als erg of misschien vind je dat dit er nu eenmaal bij hoort. En misschien… geef je diep van binnen alleen aan jezelf toe dat je het gewoon niet meer kunt.

En dan is het wellicht fijn om te lezen dat wij er voor je willen zijn.

Als je meer (nacht)rust wilt voor jezelf én je baby, kijk dan eens naar hetgeen wij aanbieden. Naar onze digitale producten zoals de masterclasses of slaapgidsen. Ben je op zoek naar op maat advies? Dan is een slaapconsult wellicht wat voor jou.