Zindelijkheid en slapen

De meeste ouders kijken uit naar de dag waarop ze afscheid kunnen nemen van luiers, maar het idee dat er een zindelijkheidstraining of potjes training aan te pas moet komen schrikt velen af. Ook vragen veel ouders zich af hoe ze ‘s nachts moeten handelen wanneer hun kindje overdag zindelijk is. In dit artikel leggen we uit hoe je zindelijkheidstraining zowel overdag als ‘s nachts aanpakt en geven we enkele tips die de kans op succes vergroten.

Wat is de beste leeftijd om zindelijk te worden?

De meeste kinderen zijn ergens tussen de 18 maanden en 3 jaar klaar om overdag zindelijk te worden. In landen zoals Engeland wordt er rond de 18 maanden gestart met zindelijk worden, terwijl de leeftijd in Nederland een stuk hoger ligt. Wanneer en of je gaat t werken aan de zindelijkheid van je kindje hangt af van hoe belangrijk jij de zindelijkheid vindt en in hoeverre jouw kindje hier aan toe is. Er zijn ouders die nooit starten met een zindelijkheidstraining en bij wie het kindje op een gegeven moment vanzelf aangeeft naar de wc te willen.

Om te beslissen of je kindje klaar is voor een zindelijkheidstraining en/of überhaupt klaar is om zindelijk te worden zijn één of meerdere onderstaande factoren belangrijk:

• Je kind kan je vertellen of op een andere manier aangeven dat het naar de wc moet of wanneer het in de luier heeft geplast of gepoept.
• Je kind voelt aan wanneer het daadwerkelijk aan het plassen of poepen is (of op het punt staat om dit te doen) en kan dit tot op zekere hoogte controleren.
• Je kind is geïnteresseerd in het toilet en/of in het kijken naar andere mensen of kinderen die het toilet gebruiken. Sommige kinderen zullen ook hun eigen luiers gaan uittrekken als ze nat of vies zijn.

Hoe start ik met een zindelijkheidstraining? 10 tips

Voordat je aan de slag gaat is het praktisch om je voor te bereiden:

• Must: Een potje of toiletverkleiner in huis
• Nice to have: Stickerkaart met stickers (kun je kopen of samen maken met je kindje)
• Nice to have: Haal boekjes over zindelijkheid in huis
• Must: Bereid jezelf en je kindje voor en houd je daar aan

Het voorbereiden is een belangrijk aspect. Voor jezelf én voor je kindje. Geef aan dat je volgende week, over een paar dagen en vervolgens de volgende dag gaat starten met de zindelijkheidstraining. Houd je hier ook en en kies dit moment dus bewust. Wanneer je eenmaal begint kun je altijd stoppen maar dit wil je liever voorkomen. Let op dat je het interessant maakt voor je kindje en niet al te spannend.

1. Zodra je kindje akker wordt, herinner je hem/haar er aan dat ze vandaag gaan leren om het potje te gebruiken. Wanneer het weer dit toe laat kun je wanneer je thuis bent je kindje geen boek of ondergoed aan doen.
2. Probeer je kind een woord of zinnetje te leren die ze kunnen gebruiken wanneer ze naar de wc moeten.
3. Geef je kind gedurende de dag genoeg te drinken zodat je veel kunt oefenen.
4. Het eerste plasje op het potje is het belangrijkste, omdat dit de basis legt voor de rest van het zindelijkheidstrainingsproces. Probeer bij het eerste plasje ook blij te reageren en laat zien dat dit de bedoeling is.
5. Probeer je kindje in de gaten te houden. De kans is groot dat jouw kindje niet direct begrijpt wat er moet gebeuren dus je wilt dit zelf zien aankomen. Zodra je kindje gaat plassen wil je hem of haar op het potje zetten.
6. Voor elke plas die ze op het potje of toilet doen, reageer je blij en plak je een sticker op de kaart- wanneer je deze gebruikt.
7. Wanneer je kindje toch een plasje doet ergens anders dan op het potje maak je er geen groot ding van. Ruim het op en ga door met de dag.
8. Idealiter heeft je kindje aan het einde van de dag meerdere keren op het potje gezeten en beginnen ze langzaam te begrijpen wat de bedoeling is en wanneer en waarom ze op het potje worden gezet. Sommige kinderen hebben al snel door wat er van ze verwacht wordt en gaan direct de eerste dag al zelf naar het potje terwijl andere kinderen hier een paar dagen voor nodig hebben. Blijf geduldig en consequent.
9. Blijf tijdens dutjes en bedtijd een luier gebruiken en vertel dat het oké is als ze een plasje doen terwijl ze slapen.
10. Probeer een routine te creëren waarbij je voor de dutjes en voor bedtijd je kind op het potje zet.

Wat is het verschil tussen zindelijkheidstraining overdag en ‘s nachts?

Veel ouders gaan ervan uit dat als hun kind overdag zindelijk is, de nachten vanzelf volgen. Helaas is dat niet altijd het geval. Zindelijkheidstraining overdag en ‘s nachts zijn eigenlijk twee heel verschillende processen.

Als je kind overdag wakker is, kun je hem leren naar het toilet te gaan, maar er is geen manier om dit ‘s nachts te doen terwijl hij slaapt. Het vermogen van een kind om ‘s nachts droog te blijven, is grotendeels een biologisch proces, en niet iets dat je kunt trainen.

Om ervoor te zorgen dat je kind ‘s nachts droog kan blijven, moet de blaas óf groot genoeg zijn om de urine vast te houden die tijdens het slapen wordt geproduceerd, óf moeten de hersenen volwassen genoeg zijn om ze wakker te maken wanneer ze naar het toilet moeten. Deze ontwikkelingsmijlpalen kunnen voor sommige kinderen de zindelijkheidstraining overdag snel opvolgen, maar voor anderen kan dat langer duren.

Op welke leeftijd beginnen met zindelijkheidstraining?

Een indicatie wanneer ze klaar zijn om zonder luier naar bed te gaan kan zijn wanneer je merkt dat de luier ‘s ochtends nagenoeg droog is. Wanneer een kind zelf aangeeft dat hij geen luier meer wil dragen is het ook aan te raden om dit te stimuleren. Ook als dit betekent dat er weleens een ongelukje gebeurd of als dit betekent dat je je kind in de nacht een keer moet wakker maken om te gaan plassen.

Het liefst wil je ook dat je kindje zelfstandig naar het toilet kan. Dit kan alleen wanneer je kindje uit bed kan en de overstappen van ledikant naar peuterbed al is gemaakt. Over het algemeen raden we echter aan om die overgang zo lang mogelijk uit te stellen, dus als je kind nog niet klaar is voor een peuterbed, kan het geen kwaad om het een nachtje langer in de luiers te houden.

Hoe wordt mijn kind ‘s nachts zindelijk?

Als je kind ‘s ochtends droog wakker wordt en/of heeft aangegeven dat hij ‘s nachts geen luier meer wil dragen, dan kunnen deze tips nuttig zijn:

• Blijf geduldig en consequent met de zindelijkheidstraining overdag.
• Beperk te veel drinken voor het slapen gaan
• Creëer een bedtijdritueel waarbij je je kindje ook op het potje zet.
• Wees voorbereid op ongelukken – een matrasbeschermer is een must wat ons betreft.
  Om het verschonen van beddengoed ‘s nachts nog fijner te maken is het een aanrader om met twee lagen te werken: Leg eerst een matrasbeschermer neer, dan een laken erover en herhaal dat nog een keer. Als je kind ‘s nachts een ongelukje krijgt, kun je de eerste twee lagen er uit halen en heb je zonder al te veel moeite direct een schoon en opgemaakt bed zodat jij én je kindje sneller kunnen slapen.
• Zorg ervoor dat er genoeg verlichting is op weg naar het toilet, zodat je kind veilig zelf naar de wc kan wanneer hij moet plassen.
• Als je kind vaak in bed plast, doe dan tijdelijk weer een luier aan en probeer het over een tijdje opnieuw.

Kan zindelijkheidstraining ervoor zorgen dat mijn kind ‘s nachts meer wakker wordt?

Een veelgestelde vraag is of zindelijkheidstraining ervoor zorgt dat een kind ‘s nachts meer wakker wordt? Ook vragen veel ouders zich of of kindjes wel gemakkelijk gaan slapen wanneer ze wakker worden gemaakt uit hun slaap om even te plassen. Na zindelijkheidstraining overdag zullen sommige kinderen ‘s nachts vaker wakker worden omdat ze moeten plassen of omdat ze al in hun luier/luier hebben geplast. Door het zindelijkheidsproces overdag kan het dus zijn dat je kindje zich bewuster wordt van het feit dat hij moet plassen/heeft geplast. Sommige kinderen zullen ook verschoond willen worden wanneer ze ‘s nachts in hun luier hebben geplast.

Of je nu het bed gaat verschonen omdat er een ongelukje is gebeurd, je kind verschoont wilt worden omdat hij in zijn luier heeft geplast óf je je kind wakker gaat maken om even op de wc te plassen; het belangrijkste advies is om je kindje niet te veel te stimuleren. Natuurlijk kun je een lampje aan doen, maar probeer geen fel licht te gebruiken. Probeer niet al te veel en te hard te communiceren, probeer je kindje in de slaapmodus te houden.

Wanneer moet ik me zorgen maken over het bed plassen?

Allereerst is het belangrijk om te beseffen dat de meeste kinderen niet in staat zijn om ‘s nachts volledig zindelijk te worden tot ze ongeveer 5 jaar oud zijn. Wist je dat bedplassen tot de leeftijd van 7 jaar als normaal beschouwd wordt? Het is dus niet gek als je kindje ‘s nachts nog af en toe of regelmatig in bed plast. Probeer er dus niet al te veel nadruk op te leggen, dat voelt een kindje en werkt averechts.

Uit onderzoek lijkt bedplassen vaker bij jongens voor te komen dan bij meisjes en factoren zoals erfelijkheid, een kleine blaas of (te) weinig spiercontrole zijn allemaal factoren die ervoor kunnen zorgen dat het een kindje nog niet lukt om ‘s nachts zindelijk te worden.

Weet ook dat het heel normaal is dat een kindje af en toe terugvalt naar bedplassen, ook als je het daarvoor een hele tijd wel lukte om ‘s nachts droog te blijven. Grote veranderingen zoals een nieuw broertje of zusje, een verhuizing of het beginnen met school kunnen ervoor zorgen dat er een tijdelijke terug slag is. In slaap én ook in zindelijkheid.