Hoeveel slaap heeft mijn naar schoolgaande kleuter nodig?

In de leeftijd van 3 tot 6 jaar groeien en ontwikkelen kinderen zich razendsnel, dus het is ook in deze fase belangrijk te zorge voor voldoende slaap. Slaap speelt een belangrijke rol in de fysieke, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind, maar veel ouders weten niet precies hoeveel slaap hun kind op deze leeftijd nodig heeft.

In dit artikel gaan we in op de slaapbehoeften van je kind en beantwoorden we de volgende vragen:

• Hoeveel uur slaap heeft mijn kind nodig?
• Hoe weet ik of mijn kind voldoende slaapt?
• Heeft mijn kleuter nog een dutje nodig?
• Wat moet ik doen als mijn kleuter overdag niet meer slaapt?
• Hoe laat moet mijn kind naar bed?
• Hoe kan ik mijn kind helpen om sneller in slaap te vallen?

Hoeveel uur slaap heeft mijn kind nodig?

De meeste richtlijnen geven aan dat kinderen tussen 3 en 5 jaar tussen de 10 en 13 uur moeten slapen gedurende een periode van 24 uur (al dan niet met een dutje overdag). Kinderen van 6 tot 12 jaar zouden tussen de 9 en 11/12 uur slapen gedurende een periode van 24 uur. Het is goed om te weten dat het brede ranges zijn en dat de individuele slaapbehoefte afhankelijk zijn van kind tot kind.

Hoe weet ik of mijn kind voldoende slaapt?

Kinderen die niet genoeg slaap krijgen en dus vermoeid zijn, vertonen vaak de volgende signalen:

• Overdag moe of lusteloos voelen
• In slaap vallen in de na middag/vroege avond
• Moeilijkheden om in slaap te vallen ’s avonds
• Vroeg in de ochtend wakker worden
• Snel geïrriteerd of overstuur
• Moeite met het reguleren van emoties
• Moeite met concentreren
• Een gebrek aan motivatie of interesse in hun gebruikelijke activiteiten
• Een gebrek aan interesse in eten
• Hyperactiviteit of impulsief gedrag
• Vaak ziek

Als je sommige van deze signalen voor langere tijd bij je kind zie, is het misschien een idee om te proberen wat meer slaap te krijgen – misschien door een dutje te doen of eerder naar bed te gaan. Het kan zijn dat je kind tijdelijk weer wat meer slaap nodig heeft, bijvoorbeeld wanneer je kind net naar de basisschool gaat.

Heeft mijn kleuter nog een dutje nodig?

Naarmate een kind ouder wordt, zul je waarschijnlijk merken dat hun dutje in de loop van de tijd korter en minder frequent wordt. De meeste kinderen stoppen helemaal met dutten tussen de leeftijd van 3 en 4 jaar oud. Dit kan echter nogal verschillen van kind tot kind en dat hangt af van allerlei factoren zoals de dagbesteding. Een kind dat bijvoorbeeld naar de opvang gaat of naar de peuterspeelzaal kan wellicht nog af en toe wel een dutje gebruiken terwijl een kindje dat vooral thuis is geen slaap meer nodig heeft.

Eigenlijk is ons algemene advies dat slapen overdag prima is zolang er in de nachten ook goed wordt geslapen. Zodra de (nacht)rust verstoord wordt is het verstandig om overdag te minderen of helemaal stoppen met slapen.

Signalen om je kleuter overdag minder te laten slapen:

• Er lang over doen om te settelen voor het slapen gaan of bedtijd wordt steeds later naar buiten geduwd
• Meerdere keren ’s nachts wakker worden of ’s nachts langdurig wakker worden
• Vroeg wakker wordt in de ochtend
• Meerdere keren ’s nachts wakker worden of ’s nachts langdurig wakker zijn
• Er lang over doen om ’s avonds in slaap te vallen

Wanneer je kleuter aantal van deze symptomen vertoont, raden we je aan om er eerst voor te zorgen dat het dutje niet later dan 12.30/13.00 uur begint en vervolgens om de paar dagen geleidelijk de duur van het dutje te verminderen tot het slechts 30-45 minuten duurt. Wanneer de bovengenoemde signalen na een paar dagen niet verbeteren is het wellicht tijd om het dutje helemaal te laten vallen.

Het is heel normaal dat een peuter of kleuter de ene dag geen dutje meer nodig heeft en een andere dag nog wel. Wanneer er geen dutje meer overdag wordt gedaan is ons advies om de bedtijd niet te laat te laten plaatsvinden.

Wat moet ik doen als mijn kleuter overdag niet meer slaapt?

Het kan even slikken zijn wanneer je kind geen dutje meer nodig heeft. Ons advies is om, zodra je kind niet meer slaapt, bedtijd te vervangen door rusttijd. Rusttijd is een periode waarin je kind rustig in speelt waardoor jullie beiden kunnen opladen. Probeer minimaal een uur stiltetijd in te bouwen door de volgende activiteiten te doen:

• Lezen
• Tekenen
• Luisteren naar en luisterboek
• Muziek luisteren
• Blokken bouwen
• Tekenen of kleien

Hoe laat moet mijn kind naar bed?

Dit is misschien wel de meest gestelde vraag die ouders ons stellen over de slaap van hun kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar oud. Waarschijnlijk komt deze vraag voort uit het feit dat hun kind moeite heeft om op het ‘gebruikelijke’ bedtijd tijdstip in slaap te vallen.

Hoewel het logisch is om te denken dat je kind toe is aan een latere bedtijd, is dit zelden het geval. Sterker nog, meestal is het niet in slaap kunnen vallen rond bedtijd juist een signaal van oververmoeidheid of overprikkeling. Eerder naar bed kan dus juist helpen.

We raden aan om te streven naar de volgende bedtijden:

3 jaar Bedtijd 18:30-19:00 uur
4 jaar Bedtijd 19:00 uur
5 jaar Bedtijd 19:00 uur
6 jaar Bedtijd 19:00-19:30 uur

Zodra je kleintje overdag geen dutje meer doet, is het belangrijk om je kind niet te laat in bed te leggen. Zeker als je kind overdag veel prikkels heeft gehad. Een bedtijd tussen 18:00-19:00 is prima wanneer je kindje net is gestopt met slapen overdag.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, betekent vroeger naar bed gaan niet noodzakelijkerwijs ook vroeger wakker worden in de ochtend. Sterker nog, een late bedtijd of een oververmoeid kind zijn twee van de belangrijkste bijdragende factoren als het gaat om vroeg opstaan.

Hoe kan ik zorgen dat mijn kleuter sneller gaat slapen wanneer ik hem naar bed breng?

Weten wat het juiste tijdstip is om je kind naar bed te brengen betekent niet altijd dat er ook direct en makkelijk geslapen gaat worden. Zeker op deze leeftijd is het niet ongewoon voor kinderen om tijd te rekken. Sommige kinderen kunnen ook van streek raken en willen dat je bij hen in de kamer blijft terwijl ze nu gaan slapen.

Een paar tips om het slapen gemakkelijker te maken:

• Houd de kamer zo donker mogelijk en gebruik alleen een nachtlampje als je kind bang is voor het donker. Als je toch een nachtlampje moet gebruiken, raden we indien mogelijk een rood licht aan, omdat dit de minste invloed heeft op de slaap.
• Gebruik beddengoed dat geschikt is voor de leeftijd. Totdat je kindje in staat is om de dekentjes zelf op te trekken, raden we aan om ze in een slaapzak of slaappak met beentjes te bewaren om te voorkomen dat ze het ’s nachts koud krijgen.
• Overweeg het gebruik van white noise als er veel andere omgevingsgeluiden zijn in of rond het huis.
• Vermijd schermtijd en suiker in de 2 uur voor het slapengaan. Zowel schermtijd als verwerkte suiker zijn erg stimulerend voor jonge kinderen en kunnen hun rust voor het slapengaan en de kwaliteit van hun slaap ’s nachts belemmeren. Het blauwe licht dat wordt uitgezonden door apparaten zoals tv’s, telefoons en tablets verstoort ook de afgifte van melatonine, waardoor het moeilijk wordt voor kinderen om in slaap te vallen.
• Begin met het implementeren van een ontspannen slaapritueel voor het slapengaan. Net als volwassenen hebben kinderen wat tijd nodig om tot rust te komen en hun hersenen en lichaam uit te schakelen voordat ze gaan slapen. Dus in plaats van schermtijd of fysieke activiteiten, probeer ‘stille tijd’-activiteiten zoals die we eerder noemden.
• Dit slaapritueel voor het slapengaan is ook een geweldige kans voor ouders om aan het einde van een drukke dag weer contact te maken met hun kinderen. Door deze een-op-een tijd met je kind door te brengen, kunt je verlatingsangst of herhaalde verzoeken om terug te komen naar hun kamer verminderen.