Veilig slapen voor je baby: richtlijnen & tips

Baby’s slapen het grootste deel van de dag, in de eerste maanden soms wel 16 tot 17 uur per dag. Je wilt natuurlijk dat je kind goed slaapt, maar nog belangrijker is dat je baby veilig slaapt. Maar hoe zorg je voor een veilige slaapomgeving? In dit artikel vind je de basisrichtlijnen om je baby veilig te laten slapen en we geven ook andere tips die bijdragen aan een veilige nachtrust. Meer een luisteraar? Beluister onze podcast in samenwerking met veiligheidNL waarin we de richtlijnen met nuances bespreken.

Waarom is veilig slapen belangrijk?

Een veilige slaapomgeving helpt de kans op wiegendood te verkleinen. Wiegendood is een verzamelterm voor kindersterfte in de wieg en deze term wordt gegeven aan alle gevallen waarbij de oorzaak van het plotselinge overlijden niet bekend is. Hoewel het aantal gevallen van wiegendood in Nederland de afgelopen decennia flink is afgenomen, overlijden er jaarlijks nog steeds kinderen in de wieg. 

Uit recente onderzoeken is gebleken dat er een verhoogd risico op wiegendood is als een drietal factoren tegelijk aanwezig zijn: 

• Kwetsbare baby
• Kritische periode (baby’s tussen de 0 en 6 maanden)
• Omgevingsfactoren

Het is goed om te beseffen dat we eigenlijk alleen invloed hebben op de omgevingsfactoren. Om een veilige slaapomgeving te creëren heeft het Nederlandse Centrum Jeugdgezondheid algemene richtlijnen opgesteld. 

Richtlijnen voor veilig slapen

• Laat een baby altijd op de rug slapen

De rugligging is het meest veilig voor baby’s, omdat ze zichzelf en hun hoofd nog niet goed kunnen draaien. Het is dus belangrijk dat het gezichtje vrij ligt tijdens het slapen. Bij slapen op de zij of op de buik kan de ademhaling worden belemmerd en is de kans op verstikking groter. Leg je baby dus niet op de buik of zij weg, ook niet bij uitzondering.

• Gebruik tot 2 jaar een slaapzak in plaats van een deken of kussen

Het algemene advies is om de eerste 2 jaar geen dekbed of kussen te gebruiken, om de kans op verstikking te verkleinen. Bij een goed passende slaapzak is dit risico veel kleiner dan bij losse dekens. Een slaapzak zorgt er ook voor dat een baby minder woelt, wat de kans op verstikking ook verkleint. 

• Rook niet in huis of in het bijzijn van je baby

Onderzoeken tonen een duidelijk verband aan tussen roken en wiegendood, ook passief roken. Rook daarom niet in het bijzijn van je baby, maar rook ook niet in de slaapkamer van je baby of in de rest van het huis.

• Laat je baby in een eigen wieg of ledikant slapen op jullie kamer

Een eigen wieg of ledikant is de meest veilige slaapplek voor een baby. Het algemene advies is om de eerste 6-12 maanden met je baby op de kamer te slapen, maar niet in hetzelfde bed. Slapen in hetzelfde bed vergroot de kans op verstikking of oververhitting, door factoren zoals het matras, het dekbed of de kussens.

Kies daarnaast voor een wieg en matras die aan de laatste veiligheidseisen voldoen.

• Borstvoeding geven en speengebruik worden geassocieerd met veilig(er) slapen

Uit onderzoek blijkt dat het geven van borstvoeding de kans op wiegendood verkleint, net als het gebruik van (fop)spenen.

• Vermijd kalmerende medicatie en ander medicijngebruik

Kalmerende medicijnen of slaapmiddelen worden afgeraden voor baby’s, tenzij anders wordt geadviseerd door een arts. Houd er ook rekening mee dat je zelf bepaalde medicijnen beter niet kunt gebruiken als je borstvoeding geeft. Je baby kan deze binnenkrijgen via de moedermelk. Check medicatie daarom altijd vooraf bij je arts.

• Voorkom oververhitting of onderkoeling

Het is belangrijk dat je baby het niet te warm of te koud heeft in bed, om onderkoeling of oververhitting te voorkomen. Let daarom goed op de combinatie van kleding, beddengoed en de temperatuur in de kamer. De TOG-waarde is een richtlijn die kan helpen bij het bepalen van de juiste kleding en het beddengoed. 

Om de lichaamstemperatuur van je baby te voelen, kan je het beste in de nek voelen. De handen en voeten van je baby zijn geen goede graadmeter.

Extra tips voor veilig slapen

Naast de bovengenoemde richtlijnen zijn er nog een aantal andere tips die bijdragen aan een veilige slaapomgeving:

• Let op met bednestjes of babynestjes. Recente onderzoeken tonen aan dat het gebruik van deze producten de kans op wiegendood vergroten. Dit komt door de omhoogstaande randen, waardoor de risico’s op verstikking groter zijn.
• Knuffels zien er leuk en gezellig uit, maar vormen net als dekens en kussens een verstikkingsgevaar bij jonge baby’s. Wees dus voorzichtig met het gebruik van knuffels in bed.

Advies over veilig slapen

Wil je meer weten over veilig slapen? In onze slaapgidsen besteden we aandacht aan een veilige slaapomgeving. Als je een gerichte vraag hebt over veilig slapen of het slaapgedrag van je baby, kan je ook een telefonisch consult boeken. In dit consult bespreken we jouw vragen en gaan we samen op zoek naar oplossingen die bij jullie passen.